یکی از موضوعات مهم در یادگیری افعال ترکی استانبولی، منفی کردن افعال است. زمانهای ساده در زبان ترکی استانبولی عبارتند از:
زمان حال استمراری، زمان گذشته ساده، زمان آینده، زمان گذشته نقلی، زمان حال ساده، دراین مقاله علاوه بر حالت منفی افعال استانبولی، حالت منفی جمله اسمیه را نیز آموزش میدهیم.
جمله اسمیه ساده‌ترین حالت جمله میباشد. مانند:
| Hava soğuk. | هوا سرد است |
| Türkçe kolay. | زبان ترکی آسان است |
| İstanbul güzel. | استانبول زیبا است |
| O avukat. | او وکیل است |
| Bu çanta. | این کیف است |
| Burası okul. | اینجا مدرسه است |
برای منفی کردن این جمله‌ها کافیست به آخر جمله değil اضافه کنیم. حالت منفی جملات بدین صورت است.
| Hava soğuk değil. | هوا سرد نیست |
| Türkçe kolay değil. | زبان ترکی آسان نیست |
| İstanbul güzel değil. | استانبول زیبا نیست |
| O avukat değil. | او وکیل نیست |
| Bu çanta değil. | این کیف نیست |
| Burası okul değil. | اینجا مدرسه نیست |
جملات زیر در زمان حال استمراری است. پسوند زمان حال استمراری YOR میباشد.
| Ali İstanbul’a gidiyor. | علی به استانبول میرود |
| Ben Türkçe öğreniyorum. | من زبان ترکی یاد میِگیرم |
| Biz İngilizce biliyoruz. | ما زبان انگلیسی بلدیم |
برای بیان کاری که انجام نمیشود؛ از حالت منفی استفاده میکنیم. برای مثال : من کار نمیکنم.
برای ساختن فعل منفی زمان حال استمراری ابتدا ریشه فعل، سپس پسوند منفیساز و پسوند زمان و شناسه‌های شخص میآید.
| فعل زمان حال استمراری = شناسه شخصی + پسوند زمان + پسوند منفی ساز + ریشه فعل |
گام اول : mek یا mak را از مصدر حذف میکنیم و ریشه فعل به دست میآید.
گام دوم : در زمان حال استمراری پسوندهای منفی سازmı / mi / mu / mü میباشند و براساس آخرین صدادار ریشه فعل، طبق جدول زیر انتخاب میشوند.
| آخرین حرف صدادار ریشه فعل | پسوند منفیساز |
| A , I | mı |
| E , İ | mi |
| O , U | mu |
| Ö , Ü | mü |
پس از پسوند منفیساز، پسوند زمان و شناسه شخص میآید که هر دو ثابت هستند.
پسوند زمان همیشه YOR است و اینکه ریشه فعل با چه حرفی تمام شده است اهمیتی ندارد.
| Ali İstanbul’a gidiyor. | علی به استانبول نمیرود |
| Ben Türkçe öğreniyorum. | من زبان ترکی یاد نمیِگیرم |
| Biz İngilizce biliyoruz. | ما زبان انگلیسی بلد نیستم |
| O Türkiye’de yaşamıyor. | او در ترکیه زندگی نمیکند |
جمله‌های پایین در زمان گذشته ساده نوشته شده‌اند. کاری که در زمان گذشته انجام شده و پایان یافته است. افعال در زمان گذشته ساده با پسوندهای dı , di , du . dü , tı , ti , tu , tü ساخته میشوند.
| Dün spor yaptım. | دیروز ورزش کردم. |
| Akşam yemeği için dışarı çıktık. | برای شام بیرون رفتیم. |
| Dersleri çabuk öğrendi. | درسها را سریع یاد گرفت. |
| Geçen ay İstanbula döndü. | ماه گذشته به استانبول برگشت. |
برای منفی کردن زمان گذشته ساده کافیست بعد از ریشه فعل یکی از پسوندهایmedi یا madı بیاید که بین این دو طبق جدول زیر براساس آخرین صدادار فعل انتخاب میکنیم.
| پسوند منفی ساز | آخرین صدادار ریشه فعل |
| madı | A , I , O , U |
| medi | E , İ , Ö , Ü |
| فعل منفی زمان گذشته ساده = شناسه شخصی + پسوند زمان di یا dı + پسوند منفی ساز me یا ma + ریشه فعل |
حالت منفی جمله های بالا را ببینیم.
| Dün spor yapmadım. | دیروز ورزش نکردم |
| Akşam yemeği için dışarı çıkmadık. | برای شام بیرون نرفتیم |
| Dersleri çabuk öğrenmedi. | درسها را سریع یاد نگرفت |
| Geçen ay İstanbula dönmedü. | ماه گذشته به استانبول برنگشت |
برای بیان فعلی که در زمان آینده انجام میشود، از این زمان استفاده میکنیم. پسوند ساختن زمان آینده در زبان ترکی استانبولی ECEK و ACAK است. به جملات زیر دقت کنید.
| Yeni araba alacağız. | ماشین جدید خواهیم خرید |
| Gelecek sene mezun olacak. | سال آینده فارغالتحصیل خواهد شد |
| Her şeyi unutacaksınız. | همه چیز را فراموش خواهی کرد |
| Zorlukları atlatacağım. | سختیها را پشت سر خواهم گذاشت |
اگر آخرین صدادار ریشه فعل a , ı , o , u باشد، پسوند ma میآید.
اگر آخرین صدادار ریشه فعل e , i , ö , ü باشد، پسوند me میآید.
| A , I , O , U | MA |
| E , İ , Ö , Ü | ME |
بعد از پسوند ma، پسوند زمان yacak میآید.
| فعل منفی آینده = شناسه شخصی + پسوند زمان + پسوند منفی ساز + ریشه فعل me / ma ،yecek/yacak |
به حالات منفی جمله‌های بالا دقت کنید.
| Yeni araba almayacağız. | ماشین جدید نخواهیم خرید |
| Gelecek sene mezun olmayacak. | سال آینده فارغالتحصیل نخواهد شد |
| Hiçbir şeyi unutmayacaksınız. | هیچ چیز را فراموش نخواهی کرد |
| Gelecek ay evlenmeyecekler. | ماه آینده ازدواج نخواهند کرد |
زمان Duyulan Geçmiş Zaman یا ماضی نقلی برای بیان رویدادها و اتفاقاتی که گوینده شاهد آن نبوده و بعدا به طریقی آن را فهمیده، استفاده میشود.
| Biz yeni gelmişiz. | ما تازه آمدهایم |
| Kardeşin büyümüş. | برادرت بزرگ شده است |
| Üniversite srkadaşlarım evlenmişler. | دوستان دوران دانشگاهام ازدواج کردهاند |
| Birbirinizden uzaklaşmışsınız. | از همدیگر دور شدهاید |
جملات زیر حالت منفی هستند. همانطور که میبینید بعد از ریشه فعل یکی از پسوندهای منفیساز me , ma میآید و سپس شناسه شخص میآِید. به قطع یادگیری ساختار جمله ترکی استانبولی به شما کمک می‌کند تا درک بهتری از منفی کردن فعل ترکی استانبولی داشته باشید، به همین دلیل در ادامه یک ساختار برای شما قرار دادیم.
| فعل منفی آینده= شناسه شخصی + پسوند زمان + پسوند منفی ساز + ریشه فعل me/ma mış/miş |
بین این دو پسوند منفیساز براساس آخرین صدادار ریشه فعل و طبق جدول زیر انتخاب میکنیم.
| A , I , O , U | MA |
| E , İ , Ö , Ü | ME |
اگر پسوند منفیساز ma باشد، پسوند زمان mış میشود.
اگر پسوند منفیساز me باشد، پسوند زمان miş میشود.
جملات بالا را در حالت منفی می نویسیم.
| Biz yeni gelmemişiz. | ما تازه نیامده‌ایم |
| Kardeşin büyümemiş. | برادرت بزرگ نشده است |
| Üniversite srkadaşlarım evlenmemişler. | دوستان دوران دانشگاهام ازدواج نکرده‌اند |
| Birbirinizden uzaklaşmamışsınız. | از همدیگر دور نشده‌اید |
(Geniş Zaman) یکی از زمانهای بسیارپرکاربرد در زبان ترکی استانبولی زمان گسترده زمان حال ساده در زبان فارسی است و برای بیان روتین زندگی، عادتها، حقایق و واقعیتها، آداب و رسوم استنفاده میشود. که معادل زمان جملات زیر در زمان گسترده بیان شده‌اند.
| İranlılar bayram tatillerinde yolculuk yaparlar | ایرانیها در تعطیلات عید به مسافرت میروند |
| O boş zamanlarında balığa gider. | او در اوقات فراغتش به ماهیگیری میرود |
| Biz genellikle haftada iki kez görüşürüz. | ما معملا دو بار در هفته همدیگر را میبینیم |
| Kışın hava soğuk olur. | در فصل زمستان هوا سرد میشود |
| Hafta sonları ailemle zaman geçiririm. | آخر هفتهها با خانوادهام وقت میگذرانم |
برای منفی کردن فعل در زمان Geniş کافیست به ریشه فعل یکی از پسوندهای منفیساز me , ma , mez , maz بیفزاییم و بعد ازپسوند منفیساز، پسوند شخصی میآید. برای Ben و Biz پسوند me , ma و برای سایر اشخاص پسوند mez , maz میآِید.
| فعل منفی حال ساده = شناسه شخصی + پسوند منفی ساز + ریشه فعل me / ma / mez / maz |
صرف فعل Sevmek به صورت منفی
| Sev |
|
| دوست ندارم | Sevmem |
| دوست نداری | sevmezsin |
| دوست ندارد | Sevmez |
| دوست نداریم | sevmeyiz |
| دوست ندارید | Sevmezsiniz |
| دوست ندارند | Sevmezler |
جمله های زیر به صورت منفی در زمان حال ساده نوشته شده است.
| Ben asla araba kullanmam. | من اصلا رانندگی نمیکنم |
| Annemlar balık sevmezler. | مادرم اینا ماهی دوست ندارند |
| Biz yalan söylemeyiz. | ما دروغ نمیگوییم |
| Onlar hiçbir zaman geç gelmezler. | آنهن هیچ وقت دیر نمیآیند |
برای یادگیری افعال منفی در زبان ترکی استانبولی، ابتدا باید با زمانهای مختلف این زبان آشنا شویم. زمانهای ساده شامل حال استمراری، گذشته ساده، آینده، گذشته نقلی و حال ساده هستند. برای منفی کردن جملات اسمی، کلمه “değil” به آخر جمله اضافه میشود. به عنوان مثال، “hava soğuk değil” یعنی “هوا سرد نیست”. در زمانهای فعلی، گذشته ساده و آینده، با افزودن پسوندهای منفی مناسب پس از ریشه فعل و پیش از شناسه شخص، جملات را منفی میکنیم. روش‌های گفته شده در این مقاله از ویراترکیش به یادگیری دقیق و کاربردی زبان ترکی استانبولی کمک می‌کنند.
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.